جراحی اربیت چشم
چشم انسان یکی از حساس‌ترین و پیچیده‌ترین اعضای بدن است که درون یک ساختار استخوانی به نام اربیت یا کاسه چشم قرار دارد. اربیت چشم نه تنها شامل کره چشم است، بلکه اعصاب، عضلات، عروق خونی و بافت‌های اطراف آن را نیز در بر می‌گیرد. در نتیجه، هرگونه مشکل یا بیماری در این ناحیه می‌تواند به شدت بر بینایی و ظاهر چهره تأثیر بگذارد. جراحی اربیت یکی از تخصصی‌ترین و پیچیده‌ترین حوزه‌های جراحی چشم و پلاستیک است که به منظور درمان مشکلات مختلفی مانند تومورها، شکستگی‌ها، عفونت‌ها و بیماری‌های مرتبط با اربیت انجام می‌شود.
در این مقاله، به بررسی کامل جراحی اربیت چشم، انواع آن، دلایل انجام، روند جراحی، مراقبت‌های پس از عمل و نکات کلیدی دیگر پرداخته‌ایم.
1. اربیت چشم چیست؟
اربیت (Orbital) چشم، حفره‌ای استخوانی در جمجمه است که چشم و ساختارهای حمایتی آن را در بر می‌گیرد. این حفره به شکل یک چهارضلعی نامتقارن است و از 7 استخوان مختلف تشکیل شده است. اربیت چشم شامل موارد زیر است:
- کره چشم
- عضلات چشمی که حرکت چشم را کنترل می‌کنند
- اعصاب چشمی که اطلاعات بینایی را به مغز منتقل می‌کنند
- غدد اشکی که مسئول تولید اشک هستند
- بافت چربی و بافت همبند که به محافظت و پشتیبانی از کره چشم کمک می‌کنند
2. دلایل انجام جراحی اربیت چشم
جراحی اربیت به دلایل مختلفی انجام می‌شود و می‌تواند شامل برداشتن تومورها، ترمیم شکستگی‌ها، درمان عفونت‌ها و حتی بهبود مشکلات مادرزادی باشد. در ادامه به برخی از دلایل رایج برای انجام این نوع جراحی اشاره می‌کنیم:
الف) تومورهای اربیت
تومورهای اربیت می‌توانند خوش‌خیم یا بدخیم باشند و ممکن است به طور ناگهانی در هر سنی ظاهر شوند. این تومورها می‌توانند بر عصب‌های بینایی فشار وارد کنند و منجر به مشکلاتی مانند دوبینی، کاهش دید و حتی نابینایی شوند. جراحی برای برداشتن تومورهای اربیت می‌تواند به حفظ و حتی بهبود بینایی کمک کند.
ب) شکستگی‌های اربیت
شکستگی‌های اربیت معمولاً به دلیل ضربه‌های شدید به صورت یا سر، مانند تصادفات رانندگی یا ورزش‌های رزمی، ایجاد می‌شوند. این شکستگی‌ها ممکن است به تغییر شکل صورت، دوبینی یا جابجایی کره چشم منجر شوند. جراحی ترمیمی اربیت می‌تواند به بازگرداندن ظاهر طبیعی و بهبود عملکرد چشمی کمک کند.
ج) بیماری تیروئید چشمی (Graves’ Orbitopathy)
یکی از مشکلات شایع اربیت، بیماری تیروئید چشمی است که به دلیل اختلالات تیروئید رخ می‌دهد. این بیماری باعث التهاب و تورم عضلات و بافت‌های اطراف چشم می‌شود و ممکن است به بیرون‌زدگی چشم (proptosis) منجر شود. جراحی اربیت در این موارد به کاهش فشار روی چشم و بهبود ظاهر آن کمک می‌کند.
د) عفونت‌های شدید (Orbital Cellulitis)
عفونت‌های اربیت، مانند سلولیت اربیت، می‌توانند به سرعت گسترش یابند و منجر به مشکلات جدی مانند از دست دادن بینایی یا گسترش عفونت به مغز شوند. جراحی ممکن است برای تخلیه عفونت و جلوگیری از عوارض بیشتر لازم باشد.
هـ) مشکلات مادرزادی و زیبایی
برخی از افراد با مشکلات مادرزادی در ساختار اربیت به دنیا می‌آیند. جراحی اربیت می‌تواند به اصلاح این نقص‌ها کمک کرده و ظاهر صورت را بهبود بخشد.
3. انواع جراحی اربیت چشم
جراحی اربیت شامل روش‌های مختلفی است که با توجه به نوع بیماری و شرایط بیمار انتخاب می‌شوند. در ادامه به برخی از رایج‌ترین انواع این جراحی‌ها اشاره می‌کنیم:
الف) اوربیتوتومی (Orbitotomy)
این نوع جراحی برای دسترسی به ساختارهای داخلی اربیت، مانند تومورها یا کیست‌ها، انجام می‌شود. اوربیتوتومی شامل ایجاد برش‌های کوچکی در پوست یا ملتحمه است تا جراح به نواحی داخلی دسترسی پیدا کند.
ب) جراحی دکمپرشن اربیت (Orbital Decompression)
این جراحی عمدتاً برای بیماران مبتلا به بیماری تیروئید چشمی انجام می‌شود. هدف از این جراحی کاهش فشار داخل اربیت و آزاد کردن کره چشم است تا به حالت طبیعی خود بازگردد.
ج) جراحی ترمیمی شکستگی اربیت
این جراحی برای ترمیم شکستگی‌های اربیت انجام می‌شود و شامل استفاده از پیوندهای استخوانی یا پلیت‌های تیتانیومی برای بازسازی ساختار اربیت است.
د) اکسنترسیون (Exenteration)
در موارد نادر و شدید، مانند سرطان‌های پیشرفته، ممکن است نیاز به برداشتن کامل محتویات اربیت باشد. این نوع جراحی به نام اکسنترسیون شناخته می‌شود و معمولاً برای جلوگیری از گسترش سرطان به سایر قسمت‌های بدن انجام می‌شود.
4. روند انجام جراحی اربیت چشم
جراحی اربیت چشم به دلیل پیچیدگی‌های آن نیازمند تجربه و تخصص بسیار بالایی است. در ادامه مراحل کلی این جراحی آورده شده است:
مرحله 1: ارزیابی پیش از جراحی
بیمار تحت معاینه‌های تخصصی شامل سی‌تی اسکن یا MRI قرار می‌گیرد تا وضعیت دقیق اربیت مشخص شود.
مرحله 2: آماده‌سازی بیمار
برای راحتی بیمار، از بی‌حسی موضعی یا بیهوشی عمومی استفاده می‌شود.
مرحله 3: انجام جراحی
جراح با توجه به نوع عمل و نیازهای بیمار، برش‌های مورد نظر را ایجاد کرده و توده‌ها، عفونت‌ها یا شکستگی‌ها را ترمیم می‌کند.
مرحله 4: مراقبت‌های پس از عمل
پس از جراحی، بیمار نیاز به مراقبت‌های ویژه دارد تا از عفونت و عوارض احتمالی جلوگیری شود.
5. مراقبت‌های پس از جراحی اربیت چشم
مراقبت‌های پس از جراحی اربیت چشم برای دستیابی به بهترین نتایج بسیار حیاتی هستند. در ادامه به برخی از این مراقبت‌ها اشاره می‌کنیم:
📞 جهت ثبت نوبت دکتر حسن رزمجو رایگان کلیک کنید
الف) استفاده از داروهای تجویز شده
بیمار ممکن است نیاز به استفاده از آنتی‌بیوتیک‌ها، مسکن‌ها و قطره‌های چشمی داشته باشد.
ب) استراحت کافی
بیماران باید از انجام فعالیت‌های سنگین و ورزش‌های پرخطر به مدت چند هفته پرهیز کنند.
ج) مراجعه منظم به پزشک
پیگیری‌های دوره‌ای برای بررسی بهبود وضعیت و جلوگیری از عوارض احتمالی ضروری است.
6. عوارض و خطرات احتمالی جراحی اربیت
جراحی اربیت اگرچه در بسیاری از موارد موفقیت‌آمیز است، اما ممکن است با عوارضی همراه باشد، از جمله:
- عفونت: در صورت عدم رعایت بهداشت مناسب
- خونریزی: ممکن است در طی جراحی یا پس از آن رخ دهد
- دوبینی: به دلیل آسیب به عضلات چشم
- کاهش دید: اگر عصب بینایی آسیب ببیند
بیشتر بخوانید: لیزیک چشم اصفهان
7. هزینه جراحی اربیت چشم
هزینه جراحی اربیت چشم بسته به نوع جراحی، تجربه جراح و موقعیت جغرافیایی متفاوت است. این هزینه می‌تواند شامل مواردی مانند مشاوره‌های پیش از عمل، آزمایش‌ها، هزینه‌های بیمارستان و مراقبت‌های پس از عمل باشد.
برای آشنایی بیشتر با دکتر حسن رزمجو متخصص چشم کلیک کنید
8. نتیجه‌گیری
جراحی اربیت چشم یکی از پیچیده‌ترین و تخصصی‌ترین حوزه‌های جراحی چشم است که نیاز به مهارت و تجربه بالای جراح دارد. این نوع جراحی‌ها می‌توانند به بهبود کیفیت زندگی بیماران کمک کرده و در بسیاری از موارد باعث حفظ و بهبود بینایی شوند. انتخاب جراحی مناسب باید با مشاوره دقیق و بررسی کامل توسط چشم‌پزشک متخصص انجام شود.
اگر شما یا یکی از نزدیکانتان با مشکلاتی در ناحیه اربیت چشم مواجه هستید، توصیه می‌شود که با یک جراح چشم متخصص مشورت کنید تا بهترین روش درمانی برای شما انتخاب شود.