انواع گل مژه
گلمژه یکی از مشکلات رایج چشمی است که به دلیل التهاب غدد چربی در نزدیکی پایه مژهها ایجاد میشود. این عارضه معمولاً به صورت یک برآمدگی دردناک و قرمز در لبه پلک ظاهر میشود و میتواند بسیار ناراحتکننده باشد. در این مقاله، به بررسی تخصصی انواع گل مژه، علل بروز، علائم و روشهای درمان آنها پرداخته میشود.
1. گلمژه خارجی (External Hordeolum)
گلمژه خارجی نوعی التهاب حاد در غدد چربی مژهها (غدد مول یا غدد سباسه) است که در لبه خارجی پلک ایجاد میشود. این نوع گلمژه بیشتر شایع است و معمولاً به سرعت ظاهر میشود. ویژگیهای کلیدی این نوع گلمژه شامل موارد زیر است:
- محل ایجاد: گلمژه خارجی در لبه پلک و در نزدیکی مژهها ایجاد میشود.
- علائم: درد، تورم، قرمزی، حساسیت به لمس و گاهاً خروج چرک از گلمژه از علائم رایج آن هستند.
- علل: عفونت باکتریایی (عمدتاً استافیلوکوک) شایعترین علت بروز گلمژه خارجی است. این باکتریها به طور طبیعی روی پوست وجود دارند و در صورت بسته شدن مجرای غدد چربی میتوانند باعث التهاب شوند.
- مدت زمان درمان: این نوع گلمژه معمولاً در عرض چند روز تا یک هفته بهبود مییابد و ممکن است خود به خود باز شده و چرک از آن خارج شود.
2. گلمژه داخلی (Internal Hordeolum)
گلمژه داخلی نسبت به گلمژه خارجی کمتر شایع است و به دلیل عفونت در غدد میبومیان (Meibomian Glands) که در داخل پلک قرار دارند، ایجاد میشود. این نوع گلمژه معمولاً جدیتر از گلمژه خارجی است و ممکن است نیاز به درمان تخصصیتری داشته باشد. ویژگیهای این نوع گلمژه شامل موارد زیر است:
- محل ایجاد: این نوع گلمژه در قسمت داخلی پلک و در امتداد غدد میبومیان شکل میگیرد.
- علائم: درد عمیقتر، تورم داخلی پلک، قرمزی و حساسیت به لمس از علائم معمول این نوع گلمژه هستند.
- علل: مانند گلمژه خارجی، عفونت باکتریایی علت اصلی بروز این عارضه است. انسداد غدد میبومیان باعث تجمع چربی و ایجاد التهاب و عفونت میشود.
- مدت زمان درمان: گلمژه داخلی ممکن است طولانیتر از گلمژه خارجی بهبود یابد و در برخی موارد نیاز به تخلیه جراحی داشته باشد.
3. شالازیون (Chalazion)
شالازیون گاهی با گلمژه اشتباه گرفته میشود، اما در واقع یک عارضه متفاوت است که به دلیل انسداد مزمن غدد میبومیان ایجاد میشود. شالازیون معمولاً دردناک نیست و بیشتر به صورت یک برآمدگی غیرعفونی و غیرقابل حرکت در داخل پلک دیده میشود. تفاوتهای اصلی شالازیون با گلمژه شامل موارد زیر است:
- محل ایجاد: شالازیون در داخل پلک و بیشتر در نزدیکی غدد میبومیان شکل میگیرد.
- علائم: تورم بدون درد، برآمدگی سفت، و گاهاً ایجاد مشکلات بینایی به دلیل فشار بر چشم از علائم شالازیون هستند.
- علل: انسداد مزمن غدد میبومیان و تجمع چربی در این غدد علت اصلی بروز شالازیون است. برخلاف گلمژه، عفونت باکتریایی در ایجاد شالازیون نقش اساسی ندارد.
- مدت زمان درمان: شالازیون ممکن است به خودی خود و بدون نیاز به درمان خاصی بهبود یابد، اما در برخی موارد نیاز به تخلیه جراحی دارد.
4. علل بروز گلمژه
عوامل متعددی میتوانند منجر به بروز گلمژه شوند. برخی از این عوامل عبارتند از:
- بهداشت ضعیف چشم: لمس کردن چشمها با دستان کثیف یا استفاده از لوازم آرایشی آلوده میتواند باعث ورود باکتریها به غدد چربی و ایجاد عفونت شود.
- استفاده مداوم از لنزهای تماسی: استفاده طولانی مدت از لنزهای تماسی بدون رعایت بهداشت مناسب میتواند خطر ابتلا به گلمژه را افزایش دهد.
- پوست چرب: افرادی که پوست چربی دارند ممکن است بیشتر به انسداد غدد چربی و در نتیجه به گلمژه مبتلا شوند.
- شرایط مزمن پوستی: بیماریهایی مانند درماتیت سبورئیک و روزاسه میتوانند باعث افزایش احتمال بروز گلمژه شوند.
- اختلالات سیستم ایمنی: ضعف در سیستم ایمنی بدن میتواند منجر به افزایش خطر عفونتهای باکتریایی از جمله گلمژه شود.
5. علائم و نشانهها
گلمژهها با توجه به نوع و محل ایجاد، علائم متفاوتی دارند، اما برخی از علائم مشترک بین انواع مختلف گلمژهها عبارتند از:
- درد و حساسیت به لمس: اغلب گلمژهها با درد و حساسیت در محل برآمدگی همراه هستند.
- تورم و قرمزی: تورم پلک و قرمزی پوست اطراف گلمژه از نشانههای رایج هستند.
- خارش و سوزش: برخی افراد ممکن است خارش و سوزش در ناحیه مبتلا را تجربه کنند.
- خروج چرک: در موارد شدیدتر، چرک از گلمژه خارج میشود که ممکن است با کاهش درد همراه باشد.
- احساس جسم خارجی در چشم: برخی افراد ممکن است احساس کنند چیزی در چشمشان گیر کرده است.
6. روشهای درمانی گلمژه
درمان گلمژه معمولاً شامل روشهای ساده خانگی و در موارد شدیدتر، مداخلات پزشکی است. برخی از روشهای درمانی رایج عبارتند از:
- کمپرس گرم: استفاده از کمپرس گرم روی پلک به مدت 10 تا 15 دقیقه چند بار در روز میتواند به کاهش تورم و تسریع در باز شدن گلمژه کمک کند.
- بهداشت چشم: شستشوی مرتب پلکها با آب ولرم و صابونهای ملایم میتواند به جلوگیری از عفونت مجدد کمک کند.
- اجتناب از فشار دادن گلمژه: فشار دادن گلمژه میتواند باعث پخش شدن عفونت به بافتهای اطراف شود و باید از این کار پرهیز کرد.
- استفاده از آنتیبیوتیکها: در صورتی که گلمژه به دلیل عفونت باکتریایی شدید باشد، پزشک ممکن است آنتیبیوتیکهای موضعی یا خوراکی تجویز کند.
- جراحی تخلیه: در مواردی که گلمژه به درمانهای خانگی پاسخ نمیدهد یا به شدت بزرگ شده است، ممکن است نیاز به تخلیه جراحی توسط پزشک داشته باشد.
بیشتر بخوانید: لیزیک چشم اصفهان
7. پیشگیری از گلمژه
پیشگیری از گلمژه نیازمند رعایت نکات بهداشتی و مراقبتی است. برخی از روشهای پیشگیری عبارتند از:
- رعایت بهداشت دستها: همیشه قبل از لمس چشمها یا استفاده از لوازم آرایشی، دستهای خود را با صابون شستشو دهید.
- عدم استفاده از لوازم آرایشی قدیمی یا آلوده: استفاده از لوازم آرایشی چشم تاریخ گذشته یا آلوده میتواند خطر عفونت را افزایش دهد.
- پاک کردن آرایش قبل از خواب: همیشه قبل از خواب آرایش چشمها را به طور کامل پاک کنید تا از مسدود شدن غدد چربی جلوگیری شود.
- اجتناب از استفاده طولانی مدت از لنزهای تماسی: لنزهای تماسی را مطابق با توصیههای پزشک و با رعایت بهداشت استفاده کنید.
نتیجهگیری
گلمژه یکی از مشکلات رایج چشمی است که میتواند با درد و ناراحتی همراه باشد. با شناخت انواع گلمژه و علل بروز آنها، میتوان به راحتی این عارضه را تشخیص داد و با استفاده از روشهای درمانی مناسب از پیشرفت آن جلوگیری کرد. رعایت نکات بهداشتی و پیشگیریهای ساده میتواند به میزان زیادی از بروز گلمژه جلوگیری کند و سلامت چشمها را تضمین کند.
برای آشنایی بیشتر با دکتر حسن رزمجو متخصص چشم کلیک کنید
📞 جهت ثبت نوبت دکتر حسن رزمجو رایگان کلیک کنید