انواع عمل چشم
چشم یکی از اعضای حساس و حیاتی بدن است که عملکرد صحیح آن برای زندگی روزمره ضروری است. با پیشرفت تکنولوژی در حوزهی پزشکی، روشهای مختلفی برای درمان مشکلات بینایی و بیماریهای چشمی توسعه یافتهاند. در این مقاله به بررسی تخصصی انواع عملهای جراحی چشم پرداخته میشود.
1. جراحی آب مروارید (Cataract Surgery)
آب مروارید یا کاتاراکت یکی از شایعترین بیماریهای چشمی در افراد مسن است که باعث کاهش شفافیت عدسی چشم میشود. جراحی آب مروارید شامل برداشت عدسی کدر شده و جایگزینی آن با یک عدسی مصنوعی (Intraocular Lens) است. این جراحی به روشهای مختلفی انجام میشود:
- فیکو امولسیفیکاسیون (Phacoemulsification): رایجترین روش جراحی آب مروارید است که از امواج اولتراسوند برای خرد کردن عدسی کدر شده استفاده میشود و سپس ذرات عدسی از چشم خارج میشود.
- استخراج عدسی خارج کپسولی (Extracapsular Cataract Extraction): در این روش، عدسی به طور کامل از چشم خارج میشود و عدسی مصنوعی در جای آن قرار میگیرد.
- استخراج عدسی داخل کپسولی (Intracapsular Cataract Extraction): این روش که کمتر مورد استفاده قرار میگیرد، شامل برداشتن عدسی به همراه کپسول اطراف آن است.
2. جراحی لازیک (LASIK – Laser-Assisted in Situ Keratomileusis)
لازیک یکی از پرطرفدارترین و موفقترین جراحیهای اصلاح عیوب انکساری چشم مانند نزدیکبینی، دوربینی و آستیگماتیسم است. این عمل با استفاده از لیزر انجام میشود و شامل مراحل زیر است:
- ایجاد فلپ قرنیه: جراح با استفاده از میکروکراتوم یا لیزر فمتوسکند یک فلپ نازک در قرنیه ایجاد میکند.
- بازسازی قرنیه: لیزر اکسایمر (Excimer) به طور دقیق قسمتهای مشخصی از بافت قرنیه را تبخیر میکند تا انحنای آن را تغییر دهد.
- بازگرداندن فلپ: فلپ قرنیه به جای خود بازگردانده میشود و بدون نیاز به بخیه، بهبود مییابد.
3. جراحی پی آر کی (PRK – Photorefractive Keratectomy)
پی آر کی یکی دیگر از روشهای اصلاح عیوب انکساری است که بیشتر برای افرادی که قرنیه نازک دارند یا برای انجام لازیک مناسب نیستند، پیشنهاد میشود. در این روش:
- برداشتن اپیتلیوم قرنیه: لایه سطحی قرنیه با استفاده از لیزر یا ابزار مکانیکی برداشته میشود.
- بازسازی قرنیه: مشابه لازیک، لیزر اکسایمر برای تغییر شکل قرنیه استفاده میشود.
- بازسازی اپیتلیوم: اپیتلیوم به تدریج و در طول چند روز بازسازی میشود.
4. جراحی لیزیک (LASEK – Laser Epithelial Keratomileusis)
لیزیک ترکیبی از لازیک و پی آر کی است و برای افرادی که قرنیه نازک یا مشکلات دیگری دارند که مانع انجام لازیک میشود، مناسب است. در این روش:
- برداشتن اپیتلیوم قرنیه: اپیتلیوم با استفاده از الکل نرم میشود و سپس به آرامی جدا میشود.
- بازسازی قرنیه: همانند لازیک و پی آر کی، لیزر اکسایمر برای تغییر شکل قرنیه استفاده میشود.
- بازگرداندن اپیتلیوم: اپیتلیوم جدا شده به جای خود بازگردانده میشود و با زمان بهبود مییابد.
5. جراحی پیوند قرنیه (Corneal Transplantation)
پیوند قرنیه یک جراحی پیچیده است که برای درمان بیماریهای شدید قرنیه مانند کراتوکونوس (قوز قرنیه)، زخم قرنیه یا کدورت شدید آن استفاده میشود. انواع مختلفی از پیوند قرنیه وجود دارد:
- پیوند کامل قرنیه (Penetrating Keratoplasty): در این روش، کل ضخامت قرنیه بیمار با قرنیه اهدا شده جایگزین میشود.
- پیوند لایهای (Lamellar Keratoplasty): فقط لایههای خاصی از قرنیه آسیبدیده جایگزین میشوند.
- پیوند اندوتلیال قرنیه (Endothelial Keratoplasty): این روش برای درمان اختلالات لایه اندوتلیوم قرنیه استفاده میشود و لایههای داخلی قرنیه جایگزین میشود.
6. جراحی گلوکوم (Glaucoma Surgery)
گلوکوم یا آب سیاه یک بیماری است که باعث افزایش فشار داخل چشمی میشود و میتواند به عصب بینایی آسیب برساند. روشهای جراحی مختلفی برای کنترل این بیماری وجود دارد:
- ترابکولکتومی (Trabeculectomy): یکی از رایجترین روشهای جراحی گلوکوم است که در آن یک مجرای خروجی جدید برای مایع داخل چشمی ایجاد میشود تا فشار کاهش یابد.
- ایمپلنتهای گلوکوم: در این روش از دستگاههای کوچک ایمپلنت شده برای کنترل خروج مایع از چشم استفاده میشود.
- لیزر تراپی گلوکوم: لیزر آرگون و لیزر سیکلوفتوکوآگولاسیون از جمله روشهای لیزری برای کاهش فشار داخل چشمی هستند.
بیشتر بخوانید: لیزیک چشم اصفهان
7. جراحی جداشدگی شبکیه (Retinal Detachment Surgery)
جداشدگی شبکیه یک وضعیت اورژانسی چشمی است که نیاز به جراحی فوری دارد. روشهای مختلفی برای درمان آن وجود دارد:
- سرما درمانی (Cryotherapy): این روش شامل استفاده از سرما برای فریز کردن مناطق جداشده شبکیه و چسباندن آن به دیواره چشم است.
- باند سیلیکونی (Scleral Buckling): یک نوار سیلیکونی در اطراف قسمت خارجی چشم قرار میگیرد تا فشار بر شبکیه افزایش یابد و آن را به جای خود بازگرداند.
- ویترکتومی (Vitrectomy): جراحی ویترکتومی شامل برداشتن مایع ویترهای از چشم و جایگزینی آن با یک محلول است تا فشار روی شبکیه کاهش یابد و آن به جای خود برگردد.
نتیجهگیری
جراحیهای چشم یکی از پیچیدهترین و حساسترین حوزههای جراحی است که نیاز به تخصص و دقت بالا دارد. با توجه به نوع بیماری و وضعیت چشم بیمار، روشهای مختلفی برای درمان موجود است. انتخاب روش مناسب باید با مشورت پزشک متخصص انجام شود تا بهترین نتیجه ممکن حاصل شود و خطرات و عوارض به حداقل برسد.
برای آشنایی بیشتر با دکتر حسن رزمجو متخصص چشم کلیک کنید
📞 جهت ثبت نوبت دکتر حسن رزمجو رایگان کلیک کنید